Ka sfida të shumta në negociatat ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës për çështjen e Kosovës, por dialogu është një mekanizëm për të arritur një zgjidhje të pranueshme dhe një marrëveshje gjithëpërfshirëse për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet dy palëve. E ardhmja e Serbisë dhe e Kosovës është në Bashkimin Evropian, kanë thënë në një intervistë për Kurir, përfaqësuesi special i BE-së për dialog, Miroslav Lajçak dhe i dërguari special i SHBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar.
Lajçak thekson se “rruga drejt Bashkimit Evropian për të dyja palët është përmes dialogut nën kujdesin e BE” dhe se “një marrëveshje gjithëpërfshirëse për normalizimin është urgjente, sepse status quo-ja nuk është e qëndrueshme”, ndërsa Escobar beson se ” duhet të largohemi nga narrativa se Kosova është Serbi dhe të shkojmë drejt narrativës se Kosova dhe Serbia janë Evropë”.
Pikëpamje të ndryshme për çështjet
I pyetur nëse është optimist se çështja e Kosovës mund të zgjidhet së shpejti, Lajçak tha se është e qartë se ka sfida në rrugën e arritjes së një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse për normalizimin.
Dialogu në Bruksel
“Palët kanë pikëpamje shumë të ndryshme për një sërë çështjesh në tryezë, veçanërisht për atë se çfarë do të thotë një marrëveshje normalizimi gjithëpërfshirës. Megjithatë, ne duhet të ruajmë optimizmin dhe të sjellim vrull pozitiv në atë që bëjmë. Është e rëndësishme të punohet për çështje që janë me interes të përbashkët dhe ku përparimi është i mundur – dhe ka shumë, duke përfshirë një dimension më të gjerë strategjik. Është gjithashtu shumë e rëndësishme të kapërcejmë fazën tonë të tanishme, në të cilën flasim pothuajse çdo ditë me dy liderët vetëm për të shmangur tensionet më të mëdha dhe për të filluar të flasim më shumë për tablonë më të gjerë” – thekson Lajçak.
“Të mos harrojmë se procesi i normalizimit është i lidhur me rrugën evropiane të Kosovës dhe Serbisë – nuk do të ketë anëtarësim në BE për asnjë palë pa normalizim gjithëpërfshirës të marrëdhënieve dhe palët e dinë këtë. Anëtarësimi në Union është një synim strategjik i Kosovës dhe i Serbisë dhe jam i bindur se progresi në dialog do të jetë përfundimisht i pashmangshëm dhe fakti që të dy liderët tani janë gati të takohen rregullisht në Bruksel është një shenjë e përkushtimit të tyre për të arritur një normalizim gjithëpërfshirës i marrëdhënieve”- tha ai.
Lajçak thotë se i takon të dyja palëve që të përcaktojnë rezultatin përfundimtar dhe të bien dakord për të me ndërmjetësimin e BE-së.
“Mandati im është të ndihmoj Kosovën dhe Serbinë të arrijnë një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve që është gjithëpërfshirëse dhe ligjërisht e detyrueshme. Për mendimin tim, do të jetë një marrëveshje që do të zgjidhë të gjitha çështjet kryesore të pazgjidhura. Kjo do të thotë, të gjitha çështjet kryesore që nuk janë zgjidhur më parë dhe paralelisht me atë, finalizimin e atyre që janë zgjidhur, por jo plotësisht” – thekson bashkëbiseduesi ynë.
Kompromisi
I pyetur se çfarë është për të një zgjidhje kompromisi/normalizimi i marrëdhënieve, pra nëse të dyja palët duhet të jenë njëlloj të kënaqur, Lajçak përgjigjet:
“Për të përsëritur, i takon të dyja palëve të bien dakord për elementët e marrëveshjes së ardhshme të normalizimit. Siç e shoh unë, ai duhet të zgjidhë në mënyrë gjithëpërfshirëse çështjet kyçe të pazgjidhura në marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Ajo që mund të them është se një marrëveshje gjithëpërfshirëse normalizimi është urgjente sepse status quo-ja nuk është e qëndrueshme – është koha për ta çuar këtë proces në një përfundim të suksesshëm. Dialogu zhvillohet nën patronazhin e BE-së, por të dy palët kanë pronësi të barabartë mbi të. Në të gjitha negociatat për çështje të vështira, të dyja palët do të marrin disa nga ato që duan dhe do të duhet të bëjnë kompromis për çështje të tjera, dhe të dyja do të duhet të pranojnë marrëveshjen. Më lejoni të përsëris se rruga drejt Bashkimit Evropian për të dyja palët është përmes dialogut nën kujdesin e BE-së. BE-ja inkurajon Kosovën dhe Serbinë që të angazhohen në proces në mënyrë proaktive dhe konstruktive, sepse ne besojmë se kjo është në interes të Kosovës dhe Serbisë”. tha ai.
Çelësi për të ardhmen e Evropës
Gabriel Escobar thotë për Kurir se beson se dialogu është kanali dhe mekanizmi përmes të cilit Serbia dhe Kosova arrijnë një marrëveshje gjithëpërfshirëse, e cila do të përfundojë, siç thotë ai, në normalizimin e marrëdhënieve mes dy vendeve dhe që do të zhbllokojë të ardhmen evropiane për të dyja. vende.
“Shpresa jonë, si dhe shpresa e partnerëve tanë evropianë, që këto vende të afrohen më shumë me Evropën, është vetëm një konfirmim i aspiratave të vetë qeverive… Anëtarësimi në Bashkimin Evropian është prioritet strategjik i Serbisë. Kosova ka thënë shumë herë se dëshiron të anëtarësohet në Bashkimin Evropian dhe strukturat e tjera evropiane. Prandaj, dialogu është mekanizmi me të cilin do të zhbllokohet gjithçka “– thotë Escobar.
Prandaj, shton ai, dialogu do të vazhdojë të përdoret si një mënyrë për të krijuar zgjidhje fitimprurëse dhe “Jam i bindur se mundemi, jam i bindur se në Ballkanin Perëndimor përgjigjja është me të vërtetë integrimi, jo shpërbërja”.
“Mendoj se duhet të largohemi nga narrativa se Kosova është Serbi dhe të shkojmë drejt narrativës se Kosova dhe Serbia janë Evropë. Dhe kështu, ju keni një të ardhme të përbashkët, dhe ajo e ardhme po largohet me shpejtësi nga problemet e viteve nëntëdhjetë dhe po shkon shpejt drejt mundësive të shekullit të 21-të. Për këtë rajon, shekulli i 21-të do të jetë shekulli i mundësive ekonomike, do të jetë ai në të cilin Ballkani Perëndimor do të bëhet shtytës i rritjes për Evropën, për të gjithë kontinentin, ku do të jeni qendra e prodhimit të energjisë, të rinovueshme. energjia, IT, transporti, transporti dhe një sërë sektorësh të tjerë ekonomikë që vetëm ky rajon mund t’i sigurojë. Pra, realiteti është se në fund të gjithë do të jeni të lidhur gjithsesi, qoftë përmes disa nismave ekonomike rajonale, qoftë CEFTA, qoftë tregu i përbashkët rajonal, apo Ballkani i Hapur dhe së fundi në Bashkimin Europian. Në fund do të keni marrëdhënie të mira me Kosovën, do të lidheni me Kosovën. dhe Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Bosnje-Hercegovina. Pra, sa më shpejt t’i zgjidhim disa nga këto çështje, aq më shpejt do të arrijmë në atë të ardhme të mundësive” – thotë Escobar.
Ai tregon se beson se e ardhmja e vendeve të Ballkanit Perëndimor është në Bashkimin Evropian. Megjithatë, thotë ai, duhet të mbahet mend se është një detyrë jashtëzakonisht komplekse.
“Por është gjithashtu një detyrë jashtëzakonisht e rëndësishme. Çdo vend që është anëtarësuar në Bashkimin Evropian është më demokratik, më i qëndrueshëm, më i begatë dhe më paqësor se sa ka qenë ndonjëherë. Dhe kjo është një gjë vërtet e rëndësishme që duhet mbajtur parasysh. Unë personalisht do të doja që ai proces të shkonte shumë më shpejt. Duhet të ecë shumë më shpejt. Dhe një pjesë e kësaj është që Bashkimi Evropian të gjejë mënyra për të sinjalizuar se dyert e Evropës janë ende të hapura. Por liderët e rajonit kanë gjithashtu përgjegjësinë e tyre për të qenë në gjendje të kryejnë reformat demokratike që janë të nevojshme për anëtarësimin në Bashkimin Evropian. Kështu që ne vazhdimisht i shtyjmë të dyja palët që të vazhdojnë të punojnë drejt këtij qëllimi” – thekson Escobar.
“Mendoj se Ballkani Perëndimor është një zonë mundësish, një mundësi për bashkëpunim më të ngushtë me Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Evropian. Ata janë jashtëzakonisht të aftë për të qenë nxitës të rritjes së vendeve të punës dhe zhvillimit ekonomik. Dhe kjo është ajo ku ne duam të përqendrohemi. Ne duam të fokusohemi në çështjet pozitive dhe aspektet pozitive të Ballkanit Perëndimor. Ne duam të fokusohemi në mundësitë e shekullit të 21-të, jo në problemet e viteve 1990”, perfundon ai.
