Kryetari i Lidhjes së Historianëve të Kosovës “Ali Hadri”, dega në Deçan, Shkodran Imeraj, ka publikuar një dokument të rrallë – urdhër-arrestin e lëshuar nga autoritetet serbe ndaj ish-udhëheqësit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK), Hashim Thaçi, në vitin 1999.
Në dokumentin e lëshuar nga shteti serb, Thaçi përshkruhej si “terrorist” dhe si “udhëheqës politik i organizatës terroriste”, duke iu referuar UÇK-së. Kjo përshkrim, i cili manifestohet në kontekstin e një lufte të përgjakshme dhe tensioneve etnike, reflekton frymën e kohës dhe politikat anti-shqiptare të regjimit serb të atyre viteve.
Urdhri përfshinte akuza ndaj Thaçit për “sulm ndaj pjesëtarëve të policisë serbe” në zonën e Drenasit, gjatë periudhës së luftës në Kosovë. Ky akuzim duket se i shërbeu më shumë propagandës së regjimit serb, sesa një drejtësie të vërtetë, duke u përpjekur të paraqiste luftëtarët shqiptarë si kriminelë në sy të opinionit publik ndërkombëtar.
Po ashtu, në urdhër thuhej se Thaçi është i armatosur dhe “i gatshëm të përdorë armë zjarri” në rast arrestimi, duke e paraqitur si person me rrezikshmëri të lartë për forcat serbe të sigurisë. Kjo narrativë kishte si qëllim dëmtimin e figurës së tij si lider dhe do të ndikonte në perceptimin e tij në të ardhmen, përfshirë edhe përballjet e tij me drejtësinë pas luftës.
Publikimi i këtij dokumenti historik vjen në një periudhë kur Thaçi po përballet me aktakuzë për krime lufte në Dhomat e Specializuara në Hagë. Ky proces po ndjek një linjë të komplikuar të drejtësisë ndërkombëtare, e cila është në fokus të debateve të shumta në Kosovë dhe më gjerë.
Urdhër-arresti i vitit 1999 tregon qasjen e regjimit serb ndaj UÇK-së dhe përpjekjet e tij për kriminalizimin e strukturave të rezistencës shqiptare gjatë luftës për çlirim. Kjo tregon se si historia e luftës në Kosovë është e ngarkuar me narrativa të ndryshme dhe se si ato ende ndikojnë diskutimet e sotme rreth identitetit kombëtar dhe drejtësisë.
Dokumenti i publikuar nga Shkodran Imeraj nuk është vetëm një provë e akuzave ndaj Thaçit, por edhe një testament i luftës për narrativën. Një histori më e gjerë rreth tensioneve etnike në Ballkan dhe pasojat e saj janë gjithashtu pjesë e këtij diskutimi, që kërkon të sigurojë një kuptim më të thellë të asaj që ndodhi gjatë dhe pas luftës.
Këto informacione, së bashku me narrativat e ndihmës ndërkombëtare për Kosovën, ngrenë pyetje të mëdha mbi procesin e pajtimit dhe ndërtimin e paqes. Në një kontekst ku periudha e pas-luftës është gjithashtu e karakterizuar nga tensione politike, ndihma e së kaluarës është thelbësore për të gjetur rrugën drejt një të ardhmeje më të stabilizuar.
Me ardhjen e dokumenteve të tilla, debati mbi krimet e luftës dhe drejtësinë është bërë më i rëndësishëm se kurrë më parë. Një analizë e tillë e ngjarjeve dhe akuzave, gjithashtu, na ndihmon të kuptojmë se si historia shpesh formon të ardhmen dhe se si zbardhja e këtyre ngjarjeve është e domosdoshme për të arritur një paqe të qëndrueshme në rajon.
