ANTARKTIDË- Temperaturat e tokës në pjesë të mëdha të shtresave të akullit të Antarktidës janë rritur mesatarisht 10 gradë Celsius mbi normale gjatë muajit të kaluar, në atë që është përshkruar si një valë të nxehti gati rekord. Ndërsa temperaturat mbeten nën zero në masën tokësore polare, e cila është e mbuluar nga errësira në këtë kohë të vitit, thellësitë e hemisferës jugore të dimrit, temperaturat thuhet se kanë arritur 28 gradë Celsius mbi pritjet në disa ditë.
Globi ka përjetuar 12 muaj ngrohtësi rekord, me temperatura që tejkalojnë vazhdimisht rritjen 1.5C mbi nivelet paraindustriale që është cilësuar si kufiri për të shmangur më të keqen e prishjes klimatike. Michael Dukes, drejtori i parashikimeve në MetDesk, tha se ndërsa temperaturat e larta ditore ishin befasuese, shumë më domethënëse ishte rritja mesatare gjatë muajit.
Modelet e shkencëtarëve të klimës kanë parashikuar prej kohësh se efektet më të rëndësishme të ndryshimeve klimatike antropogjene do të jenë në rajonet polare, “dhe ky është një shembull i shkëlqyer i kësaj”, tha ai, raporton The Guardian.
“Zakonisht nuk mund të shikosh vetëm një muaj për një tendencë klimatike, por është në përputhje me atë që parashikojnë modelet,” shtoi Dukes. “Në Antarktidë përgjithësisht ajo lloj ngrohjeje në dimër dhe vazhdimi në muajt e verës mund të çojë në shembjen e shtresave të akullit.”
Muaji i kaluar ishte i pari në 14 muaj që nuk u thyen rekordet e temperaturës, por që pasoi një korrik jashtëzakonisht të ngrohtë 2023 dhe mbeti 0.3C mbi çdo korrik të mëparshëm. Zeke Hausfather, një shkencëtar hulumtues në Berkeley Earth, tha se vala e të nxehtit në Antarktidë ka qenë “padyshim një nga nxitësit më të mëdhenj në rritjen e temperaturave globale në javët e fundit”.
Vala e të nxehtit është e dyta që godet rajonin në dy vitet e fundit, me e fundit, në mars 2022, që çoi në një rritje prej 39 gradë Celsius dhe shkaktoi rënien e një pjese të shtresës së akullit me madhësinë e Romës. Temperaturat e rritura të korrikut në Antarktidë pasojnë një El Niño veçanërisht të fortë, fenomenin klimatik që çon në ngrohjen në mbarë botën, dhe ka të ngjarë të jetë gjithashtu një efekt vonesë i kësaj, në kombinim me rritjen e përgjithshme të temperaturave të shkaktuara nga prishja e klimës, tha Dukes.
Shkencëtarët thanë se shkaku i përafërt i valës së të nxehtit ishte një vorbull polare e dobësuar, një brez ajri i ftohtë dhe presion i ulët që rrotullohet në stratosferë rreth çdo pol. Ndërhyrja nga valët atmosferike e kishte dobësuar vorbullën dhe çoi në rritjen e temperaturave në lartësi të mëdha këtë vit, tha për Washington Post Amy Butler, një shkencëtare atmosferike në Administratën Kombëtare të Oqeanit dhe Atmosferës .
Jamin Greenbaum, një gjeofizikan në Institutin Scripps të Oqeanografisë në Universitetin e Kalifornisë, San Diego, tha se ai ishte “sigurisht i shqetësuar për atë që pret ky rajon në vitet në vijim”.
“Shumica e ekspeditave të mia në terren kanë qenë në Antarktidën Lindore, ku kam parë shkrirje në rritje me kalimin e viteve,” tha ai. “Edhe pse sigurisht jam i alarmuar kur shoh këto raporte të vorbullës polare të dobësuar që shkakton valën e jashtëzakonshme të të nxehtit atje, gjithashtu nuk jam i befasuar duke pasur parasysh që ky është fatkeqësisht një rezultat i pritshëm i ndryshimit klimatik.”
