Në komunat me shumicë serbe në Kosovë, policia nisi heqjen e kamerave që, siç beson Prishtina zyrtare, janë vendosur ilegalisht në vende publike.
Në vetëm dy prej tyre në veri – Mitrovicë e Veriut dhe Zubin Potok – u hoqën mbi 50 kamera vëzhguese, ditëve të fundit.
Në territorin e qytetit të Mitrovicës së Veriut, i cili shtrihet në një sipërfaqe prej rreth 11 kilometrash katrorë, u hoqën 38 kamera, ndërsa në Zubin Potok 13.
“Policia nuk kishte njohuri për këto kamera dhe për këtë arsye ato u hoqën”, tha zëvendësdrejtori i policisë për Rajonin e Veriut, Veton Elshani, për REL.
Ai paralajmëroi se autoritetet e Kosovës do t’i vendosin kamerat e tyre, të cilat do të kontrollohen ekskluzivisht nga Policia e Kosovës.
Kamerat që u hoqën, janë prodhim i Kinës, por Elshani nuk mundi të specifikonte se për çfarë modeli bëhet fjalë.
Sipas ligjit në Kosovë, video-vëzhgimin në hapësira publike ka të drejtë ta instalojë dhe kontrollojë vetëm Policia e Kosovës.
Përveç në komunat në veri, kamera të vëzhgimit “pa pronarë” u hoqën edhe në Kllokot, Partesh dhe Ranillug – komuna me shumicë serbe në jug të Lumit Ibër.
Në tetor të vitit të kaluar, media shkroi për këto kamera dhe nëse krahasohet fotografia e video-vëzhgimit të atëhershëm nga Ranillugu dhe Parteshi me atë nga Zubin Potoku që REL-it ia dërgoi Policia e Kosovës tani, mund të konstatohet se bëhet fjalë për një model gati identik.
Kush e instaloi video-vëzhgimin dhe pse?
Elshani thotë se ende nuk është përcaktuar saktësisht se kush dhe për çfarë qëllimi e ka instaluar video-vëzhgimin.
Në korrik të vitit 2022, Policia e Kosovës konfiskoi kamera të vëzhgimit edhe në Shtërpcë – komunë me shumicë serbe në jug të Ibrit – për shkak të dyshimeve se ishin instaluar nga strukturat paralele serbe.
…policia është e autorizuar të kryejë mbikëqyrje parandaluese me përdorimin e pajisjeve për incizime… për mbikëqyrjen e vendeve publike, ku në të kaluarën janë kryer shpesh vepra penale”.
Vëzhgimi me video në zonat me shumicë serbe në Kosovë ishte, gjithashtu, subjekt i auditimit nga Agjencia Kosovare për Informim dhe Privatësi, gjatë vitit 2022.
Kjo agjenci nuk iu përgjigj pyetjes se a është përcaktuar se kush dhe pse i ka instaluar kamerat.
Agjencia, më herët, konstatoi se në disa komuna të Kosovës, përfshirë Prishtinën, Graçanicën, Ranillugun, Prizrenin, etj., mbikëqyrja me video ishte prokuruar dhe instaluar nga autoritetet lokale, por ajo urdhëroi që vëzhgimi t’u lihej stacioneve policore, ashtu siç parashihet me ligj.
Ligji për Policinë në Kosovë thotë se “policia është e autorizuar të kryejë mbikëqyrje parandaluese të vendeve publike, me përdorimin e pajisjeve për incizime video-akustike dhe pajisjeve fotografike për mbikëqyrjen e vendeve publike, ku në të kaluarën janë kryer shpesh vepra penale”.
Policia, gjithashtu, ka të drejtë t’i vëzhgojë zonat publike nëse ka “arsye të bazuara për të besuar se vëzhgimi publik e zvogëlon rrezikun e kryerjes së krimeve dhe e përmirëson sigurinë publike”.
Mbledhjen e informacioneve për video-vëzhgimin, për të cilin nuk dihet se kush e mbikëqyr, vitin e kaluar e nisi edhe Prokuroria e Shtetit të Kosovës, por, deri në publikimin e këtij artikulli, ky institucion nuk iu përgjigj pyetjes së REL-it se çfarë informacionesh ka arritur të marrë.
Në fund të vitit 2021, REL-i raportoi se Serbia, përmes institucioneve të saj në Kosovë, ka blerë sistem video-vëzhgimi të kompanisë kineze Dahua – e cila ishte nën sanksionet e Shteteve të Bashkuara – të destinuar për shkollat në 12 komuna të Kosovës.
Kompanitë kineze të video-mbikëqyrjes, Dahua dhe HikVision, janë në listën e zezë të SHBA-së për shkak të lidhjeve të tyre me fushatën e shtypjes së ujgurëve në provincën Ksinjiang të Kinës.
