‘Dhomë pritjeje pa rezultate “, kështu po vlerësohet procesi aktual i anëtarësimit të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian nga Paul McCarthy , përfaqësues i Institutit Republikan Ndërkombëtar joqeveritar Amerikan (IRI), duke përmbledhur epilogun dhe mesazhet e kohëve të fundit nga mbajtja e samitit të liderëve të BE-së në Bruksel – i cili pjesërisht iu kushtua integrimit të gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Mc Carthy tha se situata në Ukrainë bëri që Ballkani Perëndimor të largohet nga plani i parë, e që sipas tij, në këtë moment, Brukseli nuk do të ofrojë ndonjë zgjidhje sa i përket anëtarësimit të shteteve të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian.
“Nuk do të thosha se BE-ja është larguar nga zona, por ajo është padyshim e preokupuar me agresionin rus kundër Ukrainës – duke u përpjekur të përcaktojë se çfarë pasoja mund të ketë mbi të. Këtu po mendoj veçanërisht për pasojat e mundshme ekonomike dhe mënyrat se si Bashkimi do t’i trajtojë ato. Kjo tani është në plan të parë – gjë që ka ndikuar në faktin që Ballkani Perëndimor në një farë mënyre të dalë nga plani i parë – dhe nuk mendoj se në këtë moment Brukseli do të ofrojë ndonjë zgjidhje në lidhje me atë fushë ”,tha ai në një intervistë për Zërin e Amerikës.
Madje, Paul McCarthy paralajmëroi se ngecja aktuale mund të ketë pasoja në kontekstin e fushatës ushtarake disamujore që Rusia po zhvillon kundër një prej fqinjëve të saj më të afërt – Ukrainës.
Sipas tij, kjo situatë mund të çojë në destabilizimin e vendeve të Ballkanit, siç është problemi mes Kosovës dhe Serbisë.
“Në rastin më të keq, që shpresoj se nuk do të ndodhë, mund të çojë në destabilizimin e vendeve të Ballkanit, të cilave duket se u janë lënë në duart e tyre zgjidhja e problemeve të vjetra – siç është mosmarrëveshja mes Serbisë dhe Kosovës. Megjithatë, sipas një skenari më optimist, rrethanat aktuale mund t’i shtyjnë ata të zgjidhin mosmarrëveshjet vetë. Hapja e kufijve, forcimi i bashkëpunimit ekonomik, shkëmbimi në fushën e kulturës – lë mundësinë që nga e gjithë kjo të dalë diçka e mire”, tha eksperti.
Ndërsa, sa i përket Ballkanit të Hapur, Mc Carthy tha se Kosova dhe Bosnja po e shohin këtë iniciativë që po drejtohet nga Beogradi.
Megjithëkëtë, ai shtoi se çdo formë bashkëpunimi në Ballkanin Perëndimor është e mirëseardhur. ” Është e nevojshme të përcaktohet shumë më qartë se çfarë është në të vërtetë ‘Ballkani i Hapur’. Nuk ka as materiale të shtypura për të. Tani për tani, bëhet fjalë për takime, jo gjithmonë transparente, të liderëve të rajonit. Unë mendoj se ata duhet të të paraqesin atë që ata po përpiqen të bëjnë shumë më qartë për të arritur. Kjo veçanërisht vlen për Beogradin. Ajo që e bën Kosovën dhe Bosnjën të turpërohet është se ata e shohin iniciativën si diçka në të cilën Beogradi merr timonin si një mënyrë që Aleksandar Vuçiq të rrisë ndikimin dhe kontrollin në Ballkanin Perëndimor. Për Malin e Zi, po duket se ky qëndrim ka ndryshuar, duke pasur parasysh se gëzon mbështetje më të madhe nga kryeministri Dritan Abazovic ”, thotë eksperti.
Këtë iniciativë ndryshe po e sheh eksperti amerikan Edward Joseph. Ai thotë se kjo iniciativë është e rrezikshme, pasi ekonomitë e shteteve të Ballkanit Perëndimor janë të zhvilluara në mënyrë të pabarabartë.
Sipas tij, ekonomia e Serbisë është shumë më e madhe se të gjitha shteteve tjera të Ballkanit Perëndimor, gjë që sipas tij, kur të hiqen barrierat në këtë iniciativë, përfitimet më të mëdha do t’i shkojnë Serbisë.
“Iniciativa është e rrezikshme për një arsye shumë të thjeshtë. Duke reduktuar barrierat ekonomike, ju rritni rreziqet politike – sepse ekonomitë për të cilat po flasim janë të zhvilluara në mënyrë të pabarabartë. Ekonomia e Serbisë është rreth katërmbëdhjetë herë më e madhe se ajo e Malit të Zi. Ajo është dy herë më e fortë se ekonomia e bashkuar e Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut. Prandaj, çekuilibri ekonomik është shumë i theksuar. Kjo do të thotë se, kur i hiqni barrierat, përfitimet më të mëdha i shkojnë shtetit më të madh – dhe ai është Serbia. Dhe fuqia ekonomike në duart e një regjimi autoritar është një parakusht për rrezikun ”, thotë Edward Joseph.
